Schilderen, beeldhouwen, muziek, dans, schrijven, theater... Elke denkbare vorm van kunst kan worden gebruikt ter ondersteuning van therapie, wat de patiënt veel voordelen biedt. Lees meer over de methoden en voordelen in dit SAM-artikel.

Patiënten zijn vrij om hun creativiteit te verkennen via kunstzinnige therapie 🖌️ en hun lijden of moeilijkheden uit te drukken in het medium van hun keuze: beeldende kunst, zang, muziek, podiumkunst, enz.

Het “praktische” aspect van deze artistieke activiteiten is een van de belangrijkste voordelen. Kunst vereist geen complexe intellectuele of fysieke vaardigheden, dus het is toegankelijk voor een breed scala aan mensen, waaronder ouderen, psychisch kwetsbaren en mensen met mentale of fysieke handicaps.

Deze therapeutische methoden zijn ook gemakkelijk op te zetten op elke locatie: bij de patiënt thuis, in de praktijk van de therapeut, maar ook in verschillende instellingen voor kwetsbare mensen (dagcentra, tehuizen voor mensen met een beperking, buurthuizen, enz.)

Via het medium kunst biedt de therapeut de patiënt een middel om volledig en zonder beperkingen uit te drukken wat er in zijn hart leeft, in een groeps- of individuele sessie.

Plastische kunsten:

Schilderen, tekenen, beeldhouwen, schrijven... het zijn allemaal manieren om je creativiteit te laten stromen 🖼️ zonder dat je veel talent nodig hebt.

De inspiratiebron ben je gewoon zelf: beelden uit het verleden of gedachten over de toekomst! De therapeut kan de patiënt uitnodigen om een bepaalde oefening uit te voeren met een specifiek doel voor ogen, of ervoor kiezen om zijn of haar fantasie de vrije loop te laten. Het artistieke werk is geen doel op zich, maar het creatieve proces als expressiemiddel is van therapeutisch belang.

Kunstzinnige therapie heeft vele voordelen, waaronder

• ➡️ Verminderen van stress en angst
• ➡️ Bewegen van het lichaam
• ➡️ Structureren van gedachten
• ➡️ Verbeterde geestelijke gezondheid (minder depressie)
• ➡️ Verbeterde motorische vaardigheden (voor mensen met grijpproblemen die revalideren)
• ➡️ Enz.

Muziektherapie

“Muziek verzacht de moraal”. Dit spreekwoord, dat dateert uit de oudheid (Plato), illustreert duidelijk de voordelen van 🎶 muziektherapie!

Weinig mensen hebben weinig of geen waardering voor muziek, dus het is een effectief medium om te gebruiken in therapie omdat het interesse wekt.

Bovendien kan het op een 'actieve' manier gebruikt worden door bijvoorbeeld een instrument te bespelen 🎸 zingen of met ritmes te spelen, of op een meer 'receptieve', 'passieve' manier door stukken te spelen 🎵 om creativiteit, geheugen of emoties op te wekken.

Muziektherapie wordt vaak gebruikt voor mensen die lijden aan neurodegeneratieve ziekten 🧠 zoals de ziekte van Alzheimer of andere soortgelijke ziekten.

Muziek blijft lang verankerd in het geheugen van patiënten, zelfs in een verder gevorderd stadium, en dit helpt om de verbinding te maken en hun cognitieve functies te stimuleren.

Voor patiënten die lijden aan de ziekte van Parkinson helpt muziektherapie de motorische coördinatie te verbeteren door het uitvoeren van ritmische oefeningen zoals versnellen of vertragen op de maat van de muziek.

Mensen met autisme 💙 hebben ook baat bij muziektherapie: vocalisatie en verbalisatie, gebaren en communicatiehandelingen en een vermindering van echolalie.

Ook in de geestelijke gezondheidszorg heeft muziektherapie zijn waarde bewezen, vooral in de context van depressie of patiënten die bijvoorbeeld lijden aan schizofrenie.

Muziektherapie heeft vele voordelen, waaronder

• ➡️ Geheugenstimulering
• ➡️ Vermindering van angst
• ➡️ Verlichting van pijn
• ➡️ Betere slaap
• ➡️ Verbeterde sociale vaardigheden
• ➡️ Kalmerend
• ➡️ Enz.

De uitvoerende kunsten

Scenische expressie 🎭 maakt ook deel uit van kunstzinnige therapiepraktijken, bekend als “dramatherapie”. Inderdaad, het woord nemen, de ruimte op het podium innemen, een scenario creëren gebaseerd op gebeurtenissen die de performer heeft meegemaakt of zich heeft ingebeeld of, integendeel, gebruik maken van improvisatie vereisen enkele aanpassingen zoals het verbieden van fysiek contact tussen de deelnemers.

Bemiddeling via theater in de workshop stelt patiënten dus in staat om zich uit te drukken via een 'personage', hetzij zichzelf of een derde.

Het is ook mogelijk om te focussen op lichamelijke expressie met weinig of geen geluid, een techniek die meer verwant is aan mime.

Tegelijkertijd kunnen de deelnemers zelf acteurs of toeschouwers zijn; het recht om zich terug te trekken is een regel die specifiek is voor deze therapeutische praktijk, aangezien de patiënt op elk moment kan kiezen om niet langer deel te nemen aan het spel zonder op te houden deel te nemen aan de workshop. De missie van de therapeut in dramatherapie 🎭 is om het spel te laten ontstaan.

De voordelen van dramatherapie zijn dan ook talrijk, waaronder

• ➡️ Emotionele expressie van onderdrukte gevoelens/emoties.
• ➡️ Verminderde stress en angst
• ➡️ Verhoogd zelfbewustzijn en zelfvertrouwen
• ➡️ Verbeterde sociale vaardigheden
• ➡️ Stimulatie van het geheugen
• ➡️ Stimulatie van creativiteit en probleemoplossing
• ➡️ Enz.

Kortom, welke kunstvorm ook wordt onderzocht in therapie onder leiding van een gecertificeerde kunstzinnig therapeut, de voordelen en voordelen zijn talrijk en vaak complementair aan meer conventionele therapie.

De medico-sociale gids vermeldt een groot aantal kunsttherapeuten en muziektherapeuten in België.