Madline van CalinoBXL verwelkomde ons in haar praktijk in Brussel, in een mooi huis dat meer weg heeft van een gezellige cocon bezaaid met kussens, om met ons te praten over haar werk als knuffeltherapeut.

Kun je jezelf en je werk voorstellen?

Mijn naam is Madline en ik ben een knuffeltherapeut. Het principe van knuffeltherapie is het verbeteren van het fysieke en mentale welzijn door middel van tactiel contact 🤝 dat altijd platonisch, welwillend en vrijwillig is.

Hoe word je een knuffeltherapeut? Welk levenspad heeft je naar dit beroep geleid?

Persoonlijk was het een van mijn ex-vriendjes die me vertelde over knuffelparty's en ik weet nog dat ik tegen hem zei: “Een knuffelparty? Ik weet niet wat dat is, maar ik ben geïnteresseerd” en het blijkt dat het in de VS een heel veilig concept is van begeleide workshops. Ik heb echter rondgevraagd en kon er geen vinden in België, dus heb ik besloten om ze eind 2019 zelf te gaan organiseren. Het concept werkte goed dankzij mond-tot-mondreclame en ik lanceerde mezelf op een concretere manier door begin 2020 elke maand een zaal te huren... Ik deed dus één sessie en toen was het niet veel tijd voor groepsknuffels, want de COVID-19 😷 pandemie had toegeslagen.

Vanaf dat moment was ik op zoek naar nieuwe ideeën om mijn bedrijf verder te kunnen ontwikkelen en ik kwam een Britse blog tegen die over knuffeltherapie ging 🤝 en die me aanbood om me in te schrijven voor een nogal theoretische online training. Ik had 'niets te verliezen' en het leek me interessant om op wetenschappelijk niveau uit te zoeken hoe 'een knuffel' precies werkte, dus ik schreef me in en het was fascinerend!

Nu geef ik al drie jaar consultaties hier in Brussel, in mijn praktijk of, in sommige gevallen, bij de 'geknuffelden' thuis.

Welke opleidingen zijn er? Is dit beroep erkend in België (en elders in de wereld)?

Ik werk momenteel samen met een geweldige partner om de eerste professionele training op dit gebied in het Frans te creëren, omdat er op dit moment erg weinig bronnen in het Frans beschikbaar zijn.

Deze cursus zal zeer praktische aspecten behandelen, wetenschappelijke aspecten waar je van op de hoogte moet zijn en een gedeelte over “hoe je voor jezelf kunt zorgen” zodat je niet opgeslokt wordt door wat mensen naar de sessie brengen... De cursus zal beschikbaar zijn in het laatste kwartaal van 2024. Hij zal live online worden gegeven, zodat hij toegankelijk is voor de hele Franstalige wereld, en er zal een “certificeringsgedeelte” zijn, dat face-to-face zal plaatsvinden, in principe in België en Frankrijk.

De training zal zeer praktische aspecten behandelen, wetenschappelijke aspecten die je moet kennen... De training zal live online worden aangeboden, zodat deze toegankelijk is voor de hele Franstalige wereld, en er zal een “certificeringsgedeelte” zijn dat face-to-face zal plaatsvinden in België en Frankrijk. De eerste cursisten beginnen op 5 november 2024. Alle informatie over de cursus is beschikbaar op ecoledecalinotherapie.com. 

Wat zijn de fysieke/mentale gezondheidsvoordelen van deze praktijk? Wat doet een knuffel eigenlijk?

Het principe is heel eenvoudig: de huid is het grootste orgaan in het lichaam en we hebben overal op onze huid sensorische receptoren. De simpele aanraking van deze receptoren triggert een groot aantal dingen in onze hersenen - nadat ze door onze neuronen en ruggenmerg zijn gegaan.

In het geval van een welwillende, consensuele aanraking 🤝 die we accepteren, zal ons lichaam verschillende hormonen afscheiden zoals oxytocine en serotonine, die deel uitmaken van wat algemeen bekend staat als de “gelukshormonen”. We weten dat wanneer deze hormonen worden afgescheiden, er een algehele verbetering van het welzijn optreedt: we ontspannen ons, we voelen ons verbonden, geaccepteerd door anderen...

Er is ook een secundair effect dat heel grappig is: als we gestrest zijn, wordt er cortisol afgescheiden, het stresshormoon dat ons immuunsysteem saboteert, maar het feit dat we geknuffeld worden verlaagt het stressniveau, dus we kunnen stellen dat er een hypothese is dat aangenaam lichamelijk contact je immuunsysteem helpt te behouden 🚀 en zelfs je gezondheid verbetert.

Uiteindelijk zijn mensen die voor een sessie komen zo ontspannen, zo relaxed... Ze worden high zonder ook maar één substantie te hebben ingenomen; het is gewoon het resultaat van hun eigen hormonen die hen een staat van totale ontspanning geven die supermooi is om te zien.

Voor wie op zoek is naar toegankelijke wetenschappelijke informatie over de voordelen van aanraking, raad ik aan de boeken te lezen van Tiffany Fields, een Amerikaanse arts, psycholoog en onderzoeker, waarvan sommige boeken in het Frans zijn vertaald.

Voor wie is knuffeltherapie? Wat voor soort mensen komen naar je toe?

Allereerst is knuffeltherapie voor iedereen die dat wil... Wat hun achtergrond ook is, verlangen is de belangrijkste factor.

De mensen die bij mij komen hebben allemaal een heel verschillende achtergrond; sommigen komen gewoon uit nieuwsgierigheid of omdat ze een knuffel willen en sommigen komen omdat ze een probleem hebben.

Ik heb ook mensen die naar me toe komen omdat ze een seksueel trauma hebben opgelopen en opnieuw moeten leren dat ze aangeraakt kunnen worden zonder kwaad in de zin te hebben, en die komen voor een soort blootstellingstherapie om zichzelf te desensibiliseren.

Ik doe ook wat ik kan om zo inclusief mogelijk te zijn als het gaat om kwetsbare mensen ♿ in het bijzonder neem ik deel aan de EnVIE d'amour tentoonstelling, voor het welzijn van mensen met een handicap of verlies van autonomie. Ik doe mijn best om zo toegankelijk mogelijk te zijn.

Helaas zijn er in mijn lokalen trappen waar je op moet, maar we vinden oplossingen voor mensen met beperkte mobiliteit. Als het in Brussel is, kan ik me verplaatsen en ik werk ook in dagcentra waar kwetsbare mensen wonen en ik organiseer workshops of privé-sessies als dit plaatsen zijn waar ze wonen.

Sommige verpleeghuizen doen ook een beroep op me om groepsworkshops te geven, of misschien één of twee individuele sessies, omdat dit in een behoefte voorziet en enorm goed is voor dit soort mensen, die helaas nog meer te lijden hebben onder isolement.

En om je verbonden en gewaardeerd te voelen door iemand anders zonder de indruk te hebben dat je de persoon 'afzet' is superbelangrijk!

Hoe werkt een knuffeltherapiesessie in de praktijk? Zijn er “typische” sessies voor de verschillende mensen die bij jou komen? Zijn er “formules”?

Het is altijd dezelfde structuur, maar het wordt van geval tot geval aangepast. Met andere woorden, of het nu hier in mijn praktijk is, in een centrum of bij iemand thuis ♿ (PMR), het principe blijft hetzelfde: de persoon heeft voor de sessie de dienstvoorwaarden ontvangen, ze worden verondersteld ze gelezen te hebben en voor de sessie bespreken we ze opnieuw en ondertekenen we ze zodat de persoon echt het veilige kader van de knuffeltherapie heeft begrepen, hoe het hem zou kunnen helpen of niet, dus de grenzen van deze praktijk...

Voorafgaand aan het consult is er altijd een telefoongesprek (of een video- of face-to-facegesprek als het te ingewikkeld is) om een eerste contact te leggen ruim voordat er enig tactiel contact plaatsvindt.

Aan het begin van de eerste sessie wordt er altijd een half uur besteed aan discussie. Als ik iemand heb met een verstandelijke beperking - wat regelmatig voorkomt - afhankelijk van zijn of haar capaciteiten, dan kan de persoon zichzelf uiten en dat is prima, in dat geval praat ik ook met de verzorger omdat zij de persoon goed kent en in deze gevallen, of het nu een verzorger is of een professional die de persoon begeleidt, is het voor mij volkomen acceptabel dat de persoon in de kamer blijft tijdens de sessie... Of als ze de 'geknuffelde' persoon wat privacy willen geven, stel ik voor dat ze naar de kamer ernaast gaan en dat de deur op een kier blijft staan; op die manier kan de verzorger, als de persoon in mijn armen zijn stem verheft, komen kijken wat er aan de hand is... Dit is nog nooit gebeurd in mijn praktijk, maar ik denk dat het in sommige gevallen rust brengt.

Ik heb het begrip toestemming besproken tijdens de briefing en dan vraag ik altijd aan de persoon of ze naar een crescendo willen gaan en met heel weinig contact willen beginnen 🤝 of dat ze meteen naar volledig contact willen gaan... In de meeste gevallen geven mensen de voorkeur aan een crescendo en dat is prima!

Dus ik heb een heleboel posities die ik ken, ook verschillende manieren van aanraken met de handen 🤝... Maar ik vind het ook leuk om mensen te vragen of ze een idee hebben van wat ze willen doen, want soms hebben mensen wel een verlangen maar als ik de vraag niet stel, durven ze het niet meteen te formuleren.

Ik zou zeggen dat 3 van de 10 keer mensen in slaap vallen 😴 tijdens de sessie (lacht) en soms hebben mensen andere emoties en ik leg ook uit aan het begin van de sessie dat het helemaal OK is, dat emoties welkom zijn.

Ik heb mensen die in tranen uitbarsten 😥 zodra ik ze aanraak en dat is prima als dat de emotie is die had moeten komen: ik begeleid ze door dat moment heen en tegen het einde zijn ze meestal zen en heeft het ze goed gedaan om te kunnen ontspannen.

Ik trek vaak een parallel tussen knuffeltherapie en een sleutel om de radiatoren te ontluchten! Met andere woorden, soms komen mensen met te veel emoties maar lukt het ze niet om te ontspannen en los te laten, terwijl ze dat echt nodig hebben. In zo'n geval kan het tactiele contact een sleutel zijn die ontgrendelt wat geblokkeerd is en de druk loslaat... Mensen huilen even 😥 en voelen zich dan veel beter.

Hoe werken de groepsworkshops?

Voor de groepen zijn de workshops zowel educatief als leuk, en ze worden “consent & cuddles workshops” genoemd omdat in de 3 uur durende workshop ongeveer een derde gewijd is aan het leren over consent: weten wat het is, het belang van vooraf vragen, luisteren naar je eigen reactie in jezelf voordat je antwoordt om “leuk” te zijn.

Geleidelijk aan, tijdens de toestemmingsoefeningen, integreer ik tactiel contact 🤝 maar heel crescendo! Een “knuffel” workshop is zeker niet: “hier zijn wat matrassen, geef elkaar een knuffel maar vergeet niet dat het platonisch is”... Dat zou helemaal niet “veilig” zijn, dat zou een ramp zijn!

De workshops zijn veilig en onder toezicht zodat iedereen zich zo comfortabel mogelijk voelt en optimaal kan profiteren van de hormonale afscheiding aan het einde van de workshop... Naarmate de activiteiten vorderen, voegen we tactiel contact toe en voor elke oefening herinner ik iedereen er altijd aan dat ze het recht hebben om te zeggen of ze de activiteit wel of niet willen doen, dat ze het recht hebben om hun toestemming te geven. En aan het eind eindigt het vaak in een enorme groepsknuffel van ongeveer dertig minuten, waarbij mensen een soort “menselijke lasagne” vormen, en dat is heel schattig!

Is er een 'handvest' dat moet worden nageleefd? Hoe bepaal je het kader?

Voor individuele sessies is het document dat ik gebruik 📝 gebaseerd op Engelse en Amerikaanse knuffeltherapiepraktijken en aangepast aan de Belgische wetgeving.

Voor de workshops zijn er ook instructies die je moet volgen om ervoor te zorgen dat het veilig is en dat iedereen zich op zijn gemak voelt!

Zijn er criteria of “waakzaamheidseisen” waar je op moet letten als je een beroep doet op een knuffeltherapeut?

Ik denk dat ik op dit moment de enige ben in Franstalig België die een beroep doet op professionele knuffeltherapie.

Ik benadruk het professionele aspect omdat ik al mensen heb gezien die zeggen dat ze aan knuffeltherapie doen zonder te vermelden dat ze een opleiding hebben gevolgd en die andere diensten aanbieden die niet echt 'platonisch' zijn... Natuurlijk heb ik niets tegen mensen die niet-platonische diensten aanbieden omdat voor mij de vervulling van een emotioneel en seksueel leven van vitaal belang is; maar knuffeltherapie gaat daar helemaal niet over! Dus als een dienstverlener deze twee soorten praktijken aanbiedt, is het beter om waakzaam te zijn, zelfs als het niet meteen een rode vlag is, maar het is beter om er zeker van te zijn en vooraf informatie in te winnen over bijvoorbeeld de opleiding van de persoon.

Een paar praktische vragen: Wanneer? Hoeveel kost een knuffeltherapiesessie?

Wanneer: daar komen we samen wel uit!

Ik ben me ervan bewust dat mensen specifieke schema's hebben 🕰️, dus ik adviseer om, in het begin als er echt een emotionele behoefte is, regelmatiger te zijn met een sessie om de twee weken of om de maand.

Ik ben op veel verschillende tijden beschikbaar, maar voornamelijk op werkdagen van 10 uur 's ochtends tot ongeveer 8 uur 's avonds. Maar als er geen andere oplossing is, kunnen we proberen om elkaar in het weekend te ontmoeten. Ik ben ook beschikbaar voor noodgevallen.

Individuele sessies vinden normaal gesproken plaats in mijn kantoor 🏡 in Schaarbeek (Brussel), tenzij de persoon een fysieke beperking heeft die zijn mobiliteit belemmert. In dat geval bespreken we het en kan ik misschien reizen (tegen een vergoeding).

Groepsworkshops worden in Brussel gehouden. Tenzij je een instelling of groep bent. In dat geval reis ik.

Maar of het nu voor de individuele knuffeltherapiesessies of de groepsworkshops is, ik kan naar de instellingen reizen; alleen voor de individuele sessies vraag ik dat er minimaal drie mensen op de dag zijn omdat het anders te veel energie kost qua reistijd en het helaas niet rendabel is. De workshops worden zoveel mogelijk aangepast aan het publiek van de instelling die ik bezoek.

Wat de prijs betreft, ik ben niet blij met mijn prijs 💰 maar helaas heb ik geen keuze omdat ik werk als aanvullende freelancer via SMART wat me een vrij specifieke status geeft en dus wat de kosten betreft, word ik momenteel ongeveer 60% ingehouden. Ik werk voor €105 per uur zodat ik zelf ongeveer €40 per uur kan verdienen, maar ik wil nooit dat het tarief een reden is om niet te komen. We kunnen het altijd bespreken, een comfortabel bedrag afspreken voor de deelnemer en bijvoorbeeld een uitwisseling van diensten afspreken.

Voor workshops rekenen we rond de €50, maar er is ook altijd een 'sociaal' tarief 💰 waarbij mensen een deel van de kosten betalen, maar nogmaals, als dat niet mogelijk is, kunnen we altijd een oplossing vinden. En er is ook een 'solidariteitstarief', voor mensen die iets meer kunnen betalen.

Kun je ons tot slot iets vertellen over een moment als knuffeltherapeut waarop je echt trots was dat je dit werk doet en mensen knuffelt?

Er zijn verschillende herinneringen die me te binnen schieten... een van de eerste momenten die me te binnen schiet, en die bijna elke keer terugkomt aan het einde van de sessie, is de eerste keer dat ik iemand had die geen “vriend van een vriend” was en waar ik me echt realiseerde dat mensen aankomen met een gezicht en vertrekken met een ander gezicht... Ze komen aan met een gestrest gezicht, of druk met alledaagse zorgen, en vertrekken met een klein ⛅ wolkje. Het is een gezegde geworden!

Verder zijn er nog twee speciale herinneringen die bij me terugkomen. Ik neem met veel plezier deel aan de beurs die AViQ organiseert voor het relationele, emotionele, amoureuze en seksuele welzijn van mensen met een beperking of verlies van autonomie. Op mijn eerste beurs in 2022 was ik nog niet helemaal bij de les omdat ik nog nooit in mijn leven met een handicap geconfronteerd was, dus ik liep op eieren. Bij deze show bied ik miniknuffelsessies van 5 minuten aan voor mensen die een pauze en een knuffel nodig hebben.

Dit is de tweede of derde persoon die bij me langskomt, een jonge vrouw met een matige verstandelijke beperking met wie de communicatie goed verloopt. Aan het einde van de sessie staan we op, knuffelen nog een keer en ze zegt tegen me: “Ik weet zeker dat je de aardigste persoon ter wereld bent”. Omdat ik de gevoelige persoon ben die ik ben, trok ik me terug in een hoekje van mijn stand, net lang genoeg om een paar tranen weg te vegen en eroverheen te komen!

En bij een tweede show, een paar jaar later, aan het eind van de dag, ben ik moe omdat dit momenten zijn die voldoening geven maar echt vermoeiend zijn, en dan komt er een groep van 10 gehandicapten aan net als ik weg wil gaan... maar dat geeft niet, ik verwelkom ze natuurlijk met plezier!

De opvoedster vertelde me dat ze een aantal mensen had van wie ze niet zeker wist of ze mee zouden doen, maar naarmate de tijd verstreek en ze hun vrienden zagen deelnemen aan de sessie, wilden ze allemaal een knuffel... waaronder een meneer met een vrij ernstige verstandelijke beperking en diep autisme die niet echt contact maakt met de mensen om hem heen en volledig non-verbaal is. De opvoedster vertelde me dat ze bij me bleef omdat hij misschien heel slecht zou reageren op de ervaring... En aan het einde van de vijf minuten was ze in tranen omdat ze hem nog nooit zo had gezien! Hij was helemaal ontspannen, hij had echt genoten van zijn sessie en het was geweldig om hem zo te zien.

Het is zo geruststellend, in de praktijk die ik doe, om te denken dat je een band kunt creëren 🤝 met iemand die zo'n profiel heeft, door hem in de juiste omstandigheden te plaatsen... Het is geweldig!

Voor meer informatie over knuffeltherapie en het boeken van een individuele sessie of het organiseren van een workshop, kun je contact opnemen met Madline van CalinoBXL via haar pagina op het SAM Netwerk en haar website (ook om je in te schrijven voor de opleiding knuffeltherapie ontwikkeld door de École de Câlinothérapie, de opleidingstak van CalinoBXL).